Zelfzorg is meer dan een uurtje zweten in de sauna

Durf keuzes te maken

‘Dare to be aware’. Durf keuzes te maken die leiden naar meer tevredenheid. De levensvisie van Lieve Van Weddingen in een notendop. In haar praktijk als coach laat ze mensen bewuster stilstaan bij hun leven. Voor haar is die durf om eigen keuzes te maken de kern van zelfzorg.

 “Voor mij betekent zelfzorg dat je een leven leidt waarin je ontspanning vindt door de keuzes die je maakt. Maar voor je een keuze kunt maken, moet je je bewust zijn van wie je bent, wat je denkt, voelt en doet.”

Zelfzorg als pleister

Lieve is niet zo’n fan van de zelfzorg die in ‘de boekskes’ als heilige graal wordt verkocht. Een sessie yoga of afspreken met vrienden is niet voldoende, zegt ze. Dat doet zeker deugd maar eigenlijk is het maar een pleister op een slecht gereinigde wonde. De oorzaak van stress pak je hiermee niet aan.

Hoe komt het dat zelfzorg nu zo gehypet wordt? Pakweg 40 jaar geleden werd hier met geen woord over gerept. Hadden onze ouders dan geen nood aan ‘zelfzorg’?

“In vergelijking met 40 jaar geleden zetten we onszelf veel meer onder druk. We hebben ons werk, onze kinderen, we moeten vriendschappen onderhouden, onze vakanties invullen ... Bovendien is perfectionisme de laatste jaren als een sluipend gif in onze samenleving binnengeslopen. Goed is niet goed genoeg meer. Zeker niet nu de sociale media mee gluren.  

Het aantal prikkels dat je op een dag binnenkrijgt, is verveelvoudigd in vergelijking met 40 jaar geleden. Ons brein, daarentegen, is amper mee geëvolueerd. We raken sneller overprikkeld en moeten op zoek naar een manier om ons brein te ontlasten. Dat is zelfzorg geworden. Maar als je kijkt naar het stijgend aantal mensen dat uitvalt, dan brengt die zelfzorg niet veel zoden aan de dijk.”

Bewuster leven als overkoepelende zelfzorg

De zelfzorg die overal gepredikt wordt, is dus een lapmiddel. We hebben méér nodig om ons leven in balans te brengen. Bewuster leven als overkoepelende zelfzorg, daar ligt volgens Lieve de sleutel. “Als je bewuster leeft, ga je kijken naar hoe je leven feitelijk in elkaar zit. Is het afgestemd op wat je zelf wilt, of op wat de maatschappij of anderen voorschrijven? Want veel mensen leven het leven van iemand anders. Ze zijn zich daar niet van bewust. 80% van wat we doen, voeren we uit op automatische piloot. Dat is goed want anders zouden we knettergek worden. Maar dat betekent dat we veel van onze keuzes niet bewust maken. Ze worden gestuurd door onze opvoeding of door wat sociaal van ons wordt verwacht. Mensen lopen hierin echt vast. Gevolg: burn-outs, depressies of andere psychische problemen. Dat zijn allemaal symptomen van een leven dat je eigenlijk niet wil leiden.

De zelfzorg waar ik voor pleit, omvat twee zaken. Enerzijds moet het voor jou duidelijk zijn welk soort leven je wilt leiden. Durf hier voluit voor te kiezen, wat de consequenties ook zijn. Anderzijds gaat het ook over je tijdsbesteding.

Zelfscan

Tijdsbesteding, dat is ook een van de beginsels van het actie-onderzoek 30 urenwerkweek bij Femma. Het afgelopen jaar werkten de werknemers zes uur minder. In het belang van het onderzoek, hielden ze strikt hun tijdsbesteding bij. Voor velen een eyeopener. Soms in die mate dat ze hun leven een andere wending gaven. Vanaf 1 januari 2020 keren de meesten terug naar een ‘gewoon’ voltijds regime. Het is belangrijk dat ze zich bewust blijven van wat ze doen en hoe ze hun tijd invullen, zegt Lieve.

 “Ik raad hen aan hun bewustzijn te blijven monitoren en observeren. En dat geldt trouwens voor iedereen. Begin ‘s ochtends meteen nadat je wakker wordt. Stort je niet halsoverkop in je dag maar neem vijf minuten om stil te staan bij jezelf. Want dat eerste moment van de dag zegt veel: wat voel je? Hoe kijk je tegen je dag aan? Wat wil je ervan maken? ... Na een nacht slapen zou je fit moeten zijn en vol energie en goesting om aan je dag te beginnen. Is dat niet het geval, grijp dan dat moment aan om jezelf te scannen.

Herhaal die scanmomenten meerdere keren per dag. Zet bijvoorbeeld een timer op je gsm. Gaat het alarm af, doe dan een zelfscan. Zo word je je steeds bewuster van hoe je denkt en hoe je je voelt. Schrijf ook op wat je registreert bij jezelf. Spoken er te veel destructieve gedachten door je hoofd? Dan is dat het signaal dat jij je leven in handen moet nemen.”

Anderhalf uur voor jezelf

Voor Lieve is dat de eerste stap. Andere manieren om tot meer zelfbewustzijn te komen, zijn meditatie, mindfulness of hulp zoeken bij een therapeut of coach. Sowieso moet je per dag anderhalf uur voor jezelf reserveren, zegt ze.

“Dat lijkt veel maar als je dat spreidt in bijvoorbeeld blokjes van een half uur, dan valt dat best mee. Door die momenten in te lassen, nemen je stresshormonen af. Je systeem krijgt hersteltijd. Maar die blijft artificieel want als je structureel ontevreden bent met je werk of je relatie dan helpt een uurtje wandelen in het bos niet.

Het uiteindelijke doel waar je naar kan streven? Dat je tevreden bent met wie je bent en dat je leert balanceren tussen tijd nemen voor jezelf, voor anderen en soms niets doen.”

Als voornemen voor 2020 kan dat tellen. En neem onderstaande levensles van Charlie Chaplin er gerust bij. Hij schreef de tekst op zijn 70ste verjaardag. Zelfzorg bestond dus toch al eind jaren 50.

Toen ik van mezelf begon te houden,
ben ik gestopt mijn vrije tijd te verspillen
en ben ik gestopt grootse projecten voor de toekomst te bedenken.
Vandaag de dag doe ik alleen dat waar ik blij van word,
waarvan ik hou en wat mijn hart doet lachen,
op mijn eigen manier en in mijn tempo.
Nu weet ik: dat is eenvoud

Toen ik van mezelf begon te houden,
heb ik me bevrijd van alles wat niet gezond voor me is,
voedsel, mensen, dingen, situaties
en vooral wat me naar beneden haalde, weg van mijzelf.
Aanvankelijk noemde ik het ‘gezond egoïsme’,
maar nu weet ik: dat is liefde voor jezelf.

Uit “As I Began to Love Myself” van Charlie Chaplin

Meer over Lieve Van Weddingen? Neem een kijkje op haar website of laat je inspireren door een van de wijze quotes op haar Facebookpagina.