Je bent niet alleen actief als je betaald werkt
Wereldwijd besteden vrouwen en meisjes elke dag maar liefst 12,5 miljard uur aan onbetaald zorgwerk. Dat omvat alledaagse taken zoals water halen, koken, poetsen en zorgen voor kinderen, ouderen en zieken. Dit onbetaald werk is een ware 'verborgen motor' van de wereldeconomie. Het houdt gezinnen, samenlevingen en bedrijven draaiende en vertegenwoordigt een onzichtbare bijdrage aan de wereldeconomie van ten minste 10,8 biljoen dollar per jaar. Dat becijferde Oxfam Solidariteit in ‘Time to care’, een rapport dat de organisatie schreef naar aanleiding van het Wereld Economisch Forum in Davos.
Femma berekende in haar rapport over de combinatie van betaalde en onbetaalde arbeid dat in ons land maar liefst 58,8% van alle arbeid onbetaalde arbeid is. Gemiddeld besteden mannen 54,3% van hun totale arbeid aan betaalde arbeid, bij vrouwen is dit 31,8%
Toch gaan we me met die massa aan onbetaald werk weinig respectvol om.
Onlangs was het weer prijs. ‘Laat VDAB de thuisblijfouder activeren’, kopte De Standaard op 20 januari. De Vlaamse regering wil de ‘inactieven’ op de arbeidsmarkt, legde minister van Werk, Hilde Crevits, uit. Er moeten meer mensen betaald gaan werken.
Niet betaald werken, betekent niet dat je lui bent en geactiveerd moet worden.
En onbetaald werk is niet minder waard dan een betaalde baan. Mantelzorgen, kinderen opvoeden, huishoudelijk werk, tijd maken voor je vrienden en familie, en – jawel- ook goed voor jezelf zorgen, zijn allemaal vormen van actief zijn. En de ene is niet minder waard dan de andere. Uitgaan van betaald werk als de hoogste vorm van ‘actief zijn’ , heeft voor vele mensen kwalijke gevolgen. Als het gaat over je pensioen bijvoorbeeld dan betekent dit dat alleen ‘echt werken’ beloond wordt met pensioenrechten (DS, 25-26 januari). De periodes waarin je een zorgverlof nam, tellen dan niet meer mee voor de opbouw van je pensioen.
Als beleidsmakers alleen ‘echt werken’ belonen, dan betekent dit dat we onze kinderen meer en langer naar de kinderopvang moeten sturen, zodat wij meer en langer ‘echt’ kunnen (moeten) werken. Dan betekent dit dat we minder kunnen zorgen voor onze zieken en ouderen , terwijl dit paradoxaal genoeg ook van ons verwacht wordt. Dan betekent dit ook dat de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen alleen maar groter zal worden, terwijl we die gelijkheid juist prediken.
Is het dat wat we willen?
Betaald werk is belangrijk, onbetaald werk is dat evenzeer.
Inzetten op een kwaliteitsvolle combinatie van beiden èn dit voor iedereen, is dan ook de uitdaging. We hebben het dan over een kinderopvang op maat van het kind, verlofstelsels die goed vergoed worden en zorgvriendelijke arbeidstijden. De verantwoordelijkheid afschuiven op diegenen die niet betaald werken, is al te makkelijk.
Misschien is het woordje ‘lui’ hier wel op zijn plaats.