Het is ons gelukt

Een terugblik

Vijf jaar geleden al schreven we ons dossier over een evenwichtige en kwaliteitsvolle combinatie van betaalde en onbetaalde arbeid door mannen en vrouwen.  Toen een journalist van De Standaard ontdekte dat we de 30-urenwerkweek naar voren schoven als een strategie om beter werk en privé te kunnen combineren, nam hij contact met ons op en vroeg of het met loonbehoud was. Vervolgens belde hij  Karel Van Eetvelt en concludeerde hij de volgende dag op de voorpagina dat we ‘Te gek voor woorden’ waren.  Niet zo fijn, maar de mediatrein was wel vertrokken. We kwamen in De Zevende Dag, in Van Gils en Gasten, op Libelle TV, Bel 10, Radio 2 Limburg en De Vrije Markt, en in kranten en HR-magazines.  We hielden een eerste netwerkevent en verheugden ons dat zoveel politici, onderzoekers en middenveldorganisaties erop af kwamen. 
Omdat het combinatiedossier zo belangrijk is, werd het in 2016 een speerpunt in ons nieuwe beleidsplan. We kregen er mensen en middelen bij en de idee rees om die dertigurenwerkweek zelf eens uit te testen. Practice what you preach, heet dat zo mooi.

Al gauw beseften we dat dit geen eenvoudige-snel-te-realiseren klus zou worden:

• Er moest een onderzoeksluik komen, want we doen dit niet voor onszelf. We willen het maatschappelijk debat over evenwichtig en kwaliteitsvol combineren voeden. Maar wat wilden we dan allemaal onderzocht zien? En met wie moesten we in zee gaan voor ons onderzoek?
• We realiseerden ons dat we extra collega’s moesten aanwerven maar dat we er daarmee alleen niet gingen komen.  Bij ons werken immers mensen met zeer uiteenlopende profielen.  Wij organiseren vrouwenreizen, maken beleidsnota’s, begeleiden groepen, voeren een HR-beleid, houden een grote ledenadministratie bij. Als er vijf collega’s met diverse profielen van een 36-urenwerkweek naar een 30-urenwerkweek gaan, en samen dus 30 uren minder gaan werken, kan je dit niet oplossen met de aanwerving van 1 nieuwe beroepskracht. Hoe getalenteerd hij of zij ook is. We moesten dus ook onze arbeidsorganisatie onder de loep nemen.
• Draagvlak creëren leek ons een derde belangrijke vereiste. Zowel in- als extern. Niet alle collega’s liepen onmiddellijk warm voor de dertigurenwerkweek. ‘Ik zie het niet zitten om elke dag vanuit Limburg zes uren te komen werken in Brussel’ of ‘We gaan toch niet hetzelfde werk moeten doen in 30 uren, want dat levert alleen stress op’ of ‘wat betekent dit voor mijn pensioen?’ waren bekommernissen die naar boven kwamen.

Ten slotte moesten we ook de investering in de extra tewerkstelling en de financiering van het onderzoeksluik rond krijgen. 

Het is ons gelukt

In professor Ignace Glorieux en zijn onderzoeksgroep met de prachtige naam ‘Tempus Omnia Revelat’ en in het onderzoekscentrum Kind & Samenleving vonden we partners die met ons het onderzoek uitwerkten.  Zij meten welke effecten de kortere werkweek heeft op onszelf, onze partners en kinderen. Krijgen we er meer energie van? Zijn we als ouders minder gestresseerd? Waaraan besteden we onze extra tijd? Allemaal vragen waarop we in 2020 een antwoord kunnen geven.

Met Flanders Synergy, een expert in arbeidsprocessen, namen we onze organisatie onder de loep en vormden we vertrekkende vanuit onze missie en klantengroepen nieuwe zelforganiserende teams. Die gingen in september aan de slag en gaven hun nood aan extra tewerkstelling aan. In totaal investeert Femma in 5 VTE’s (zo’n 80 procent van de uren die we minder gaan werken).  

Het interne draagvlak zit snor. Dankzij informatierondes, personeelsdagen en maandelijks sociaal overleg keurde meer dan 90 procent van de collega’s de collectieve arbeidsovereenkomst die we maandag ondertekenden, goed. We gaan niet voor een vaste formule. Elke collega kiest zelf hoe hij of zij de dertigurenwerkweek invult: in een zesurenwerkdag of een vier-vijfde formule. Omwille van organisatorische redenen en het feit dat lange werkdagen niet zo productief zijn, sluiten we de ‘3x10u’-formule uit.

Onze raad van bestuur maakte geld vrij om nieuwe collega’s aan te werven.  Voor het onderzoeksluik organiseren we een crowdfunding.  Als u ons onderzoek genegen bent, dan kan u vanaf nu op deze website een donatie doen. Liefst zo groot mogelijk want we willen 80.000 euro ophalen bij mensen en organisaties die het waardevol vinden dat we dit sociaal laboratorium opzetten.  Vele organisaties steunden ons al: LBC, de Ambrassade, De Kleine Prins, Athlon, Pasar, Fairfin, KWB en Felies, om er maar enkele te noemen.

En extern groeit de interesse voor de dertigurenwerkweek:

• Olivier Pintelon van denktank Minerva brengt er eind deze maand een boek over uit.  Ook wij zullen bij de boekvoorstelling aanwezig zijn.
• Jonas Geirnaert voert haar al fictief in zijn fictiereeks ‘De Dag’;
• Sp.a-voorzitter John Crombez vroeg ons om een bijdrage te schrijven voor zijn boek ‘Control, alt delete’, pvda gaat resoluut voor de kortere werkweek, Groen staat er sympathiek tegenover, bij CD&V kregen we gehoor bij Vrouw&Maatschappij.
• En de bewuste De Standaard-journalist, waar ik het hier net over had, pende onlangs een artikel met als kop ‘Femma experimenteert met 30-urige werkweek’. Klinkt toch al wat beter dan ‘te gek voor woorden’ niet?
• De vrouwenbeweging en burgerbewegingen als Hart boven Hard verbreden de idee van de kortere werkweek in hun publicaties, hun parades en studiedagen.

Ook nu weer weet de pers ons te vinden.

• Maandag was Kanaal Z aanwezig op de ondertekening van de cao voor een reportage.
• Dezelfde avond schoof Riet Ory, onze adjunct directeur aan bij Van Gils & Gasten.
• Het item kwam aan bod op het VRT nws; 
• Er verschenen artikels op Jobat en HR magazine; 
• Korte persberichten in metrotime, HLN en het Nieuwsblad;
• Ook over de taalgrens had L’Echo interesse;
• En zondag 25 november schuift collega Ilse Devooght aan bij ATV-wakker op Zondag.

Deze week verschenen ook al blogs van vakbondssecretaris Ilse Ostyn op Voor Verbetering Vatbaar, Eva Brumagne en de blog van Wim Vermeersch met 'de 30 urenweek is verrassend realistisch'.

Zien is geloven.

Pas als we vaders met een buggy in het straatbeeld zien, geloven we dat mannen even goed voor kinderen kunnen zorgen als vrouwen. Pas als we vrouwelijke ministers, premiers en bedrijfsleiders zien, geloven we dat vrouwen even goed (of even slecht) kunnen besturen als mannen. En pas als er meer organisaties en bedrijven de kortere werkweek invoeren of ermee experimenteren, zullen we in de kracht ervan geloven.

Ons actieonderzoek voegen we nu toe aan de rij buitenlandse voorbeelden.  Om in eigen land navolging te krijgen, is het noodzakelijk dat onze beleidsmakers

• Projectmiddelen vrijmaken om de kortere werkweek te onderzoeken;
• Bedrijven en organisaties die kortere werkweek willen invoeren, veel beter ondersteunen dan nu het geval is.

Tot slot nog dit: Wij horen vaak dat de kortere werkweek onze economie zou nekken. Wel,  de economie gaat over ons allemaal. Economie gaat over ‘het optimaal voorzien in de behoeften van mensen die nu leven en straks leven, hier en elders’, zegt de Nederlands econoom Arnold Heertje. Economie is een middel, geen doel. Economie gaat niet alleen over geld èn over grote ondernemingen.  Economie gaat over mensen èn hoe ze zich optimaal kunnen ontplooien. En wij geloven dat de kortere werkweek in zo’n economie een belangrijke rol te spelen heeft.

Sfeerbeelden van de cao-ondertekening op 19 november 2018