Gaan mannen anders om met arbeidsduurvermindering dan vrouwen?

Na zijn studies sociologie en een aanvullend jaar Conflict & Development aan UGent, belandde Jeroen als studiedienstmedewerker bij Femma. De job beantwoordde meteen aan zijn criteria. Na negen jaar is hij nog altijd in dienst. Omdat zijn takenpakket gevarieerd is en ook omdat Femma een flexibele werkgever is. De mogelijkheid tot thuiswerk bijvoorbeeld houdt zijn pendeltijd binnen de perken. En dat is waardevol want in november verwacht hij samen met zijn vriendin een kind. Voor hem de tweede in rij want hij heeft een zoon van zeven uit een vorige relatie.

Weg met het Mattheuseffect

Het ligt bijna voor de hand: we gaan het eerst hebben over het vaderschapsverlof. Een stokpaardje van Jeroen want naast enige man bij Femma, is hij ook beleidsmedewerker. Recent gaf hij, samen met collega Ilse, het dossier rond arbeid en zorg een grondige update. Een work in progress want er komen voortdurend nieuwe inzichten en wijzigingen bij. 

Het hoofdstuk vaderschapsverlof of bij uitbreiding, ouderschapsverlof, is voor hem een belangrijk aandachtspunt voor de volgende beleidsperiode. “Het huidig systeem is degelijk maar vertoont veel hiaten. Vaderschapsverlof is te kort waardoor mannen net na de geboorte minder tijd krijgen dan vrouwen om voor hun kind te zorgen. Dit houdt dus het traditionele rollenpatroon in stand. Ouderschapsverlof is dan weer vaak een privilege voor de betere middenklasse. Ouders die het financieel moeilijker hebben, nemen vaak hun recht niet op. Dat komt omdat de uitkeringen forfaitair en te laag zijn, zeker als je je verlof half- of voltijds opneemt. Het Mattheuseffect waarbij zij die al veel krijgen, nog meer krijgen, moet verdwijnen.”

Practice what you preach

Binnenkort wordt hij opnieuw vader. Neemt hij dan zijn vader- en ouderschapsverlof op? “Bij mijn eerste kind heb ik mijn tien dagen vaderschapsverlof opgenomen, aangevuld met twee weken paasvakantie. Op dat moment was dat het maximum. Ik had toen pas een huis gekocht en was nog niet zo lang aan het werk.

Bij mijn tweede kind wil ik het anders aanpakken. Aan die tien dagen vaderschapsverlof, plak ik nog een maand ouderschapsverlof. Mijn vriendin doet dat ook. Ik weet ondertussen hoe zwaar die eerste weken kunnen zijn. De veel te korte nachten en de zombiemodus overdag ... We zijn er op deze manier een beetje op voorbereid.”

Uitbollen op vrijdag

Zoals zijn vrouwelijke collega’s werkt Jeroen sinds begin dit jaar dertig uur, het nieuwe voltijdse regime. Hoe verdeelt hij zijn tijd? “Ik heb ervoor gekozen om de vrijdag te blokkeren. Voor mij werkt dat beter dan mijn uren te spreiden over een volledige week. Ik denk dat ik dan toch over mijn maximum per dag zou gaan.

Op vrijdag plan ik de wekelijkse karweitjes in: boodschappen, opruimen, kuisen ... Het is ook de dag waarop ik mijn koersfiets van stal haal. Ik heb dat nodig, dat moment voor mezelf. En ook, op die manier hoef ik me er niet schuldig over te voelen want het knabbelt niet aan onze gezamenlijke gezinstijd.

Een ander voordeel van niet te werken op vrijdag, is dat de rest van de week relaxter verloopt. Je kan op die dag praktische afspraken invullen. Taken die anders geprangd zitten tussen al de wekelijkse beslommeringen.”

Sleutelen op zaterdag

De kortere werkweek betekende voor Jeroen niet alleen meer rust. Hij vond ook de tijd om een plan dat al lang in zijn hoofd broedde, eindelijk in de praktijk om te zetten. “Ik volg elke zaterdagochtend 3,5 uur fietsmechanica in het volwassenenonderwijs. Mocht ik voltijds werken, zou dat fysiek en mentaal te zwaar zijn. Ik haal veel voldoening uit mijn job. Maar soms wil ik de knop omdraaien, me verdiepen in iets anders. Dat ik daar nu de tijd en ruimte voor heb, vind ik waardevol.”

Vrouwen kunnen ook boren

Zijn vriendin werkt voltijds. Verandert zijn arbeidsduurvermindering iets aan hun taakverdeling? “Die is altijd al fifty/fifty geweest. Voor mij is dat vanzelfsprekend. Dat ik mijn brood verdien bij een vrouwenorganisatie, verandert daar niets aan. Ik heb nooit een traditioneel rollenpatroon meegemaakt, ook niet bij mijn ouders.

De opdeling in mannen- en vrouwenklussen vind ik overigens onnozel. Het gaat erom dat je je plan kunt trekken. Vrouwen maken zich daar ook schuldig aan. Mijn vriendin zegt weleens dat zij niet om kan met een boormachine. Ik kon dat tien jaar geleden ook niet. Oefening baart kunst.”

Die extra tijd is een cadeau

We zijn halfweg het experiment. Jeroen kan zich het vorige voltijdse regime bijna niet meer voorstellen. “Je went er snel aan. In het begin is het alsof je twintig uur vrij krijgt. Je maakt veel plannen. Daarna moet je keuzes maken. Het is een zoektocht naar wat je exact gaat doen met die extra tijd. Ik zie het als niet vanzelfsprekend. Het is een cadeau.

Ik wil er dan ook nuttig gebruik van maken. Zodat ik na een jaar kan zeggen dat ik iets met die vrijgekomen uren heb gedaan. En dat ik er bewust in heb geïnvesteerd.

Wat er na 2019 gebeurt, ligt nog niet vast. In de eerste plaats ben ik nieuwsgierig naar de resultaten van het onderzoek. Voor mij persoonlijk, wil ik graag een kortere werkweek aanhouden. Vooral met de baby die eraan komt en ook omdat mijn zoon binnenkort acht wordt en de nood aan opvang na school toeneemt.“

Opdracht: Leg het verhaal van Jeroen, naast de getuigenissen van vrouwelijke collega’s. Zie jij het verschil?